23 Februarie 2014 Patensie
In botsing met die kerk en kermense
Matteus 16:1-12
In die
Evangelie van Matteus lees ons dikwels van die botsing tussen Jesus en die
Farisieers en Sadduseers. Dit is trouens een van die sentrale lyne wat
dwarsdeur die Evangelie loop, en ons kan dit nie sommer so afmaak as niks nie.
Dit gaan om ‘n ernstige botsing in en met die kerk. Dit sluit aan by wat ons
alreeds in die Ou-Testament aantref en wat ons sedertdien nog altyd in die
geskiedenis gevind het en wat vandag nog kop uit steek.
Die stryd
tussen Jesus en die kerkleiers van Sy tyd, is tekenend van botsende teologiese
standpunte, ons lees mos byna daagliks van die debatte oor die Bybel en die
teologie.
As Jesus in
botsing is met die kerkleiers van destyds, dan is dit mos ‘n botsing tussen God
en Sy kerk. In die Ou-Testament lees ons nogal heelwat van botsings wat die
profete bv. met die kerkleiers gehad het. So is Amos belet om verder te profeteer,
Jeremia was skerp in botsing nie net met die politieke leiers nie, maar ook in
botsing met die godsdiesntige leiers. Jesus het ook verwys na die feit dat die
profete in Jerusalem vervolg is en die boodskappers van God daar gestenig is.
Afgesien
hiervan vind ons selfs Ou-Testamentiese boeke wat geskryf is as kritiek teen
sekere teologiese standpunte wat gehuldig is. Hier kan ons veral dink aan die
boek van Job, wat primêr ‘n polimiek is teen die vergeldingsleer. Hulle het
geglo dat as teenspoed mens tref en jy siek word, dan kan dit toegeskryf word
aan jou sonde. Dit word baie skerp afgewys in die boek Job. Habakuk het ook
geworstel met die heersende teologie van sy tyd, wat tot ‘n mate as voorspoedsteologie
bestempel kan word en waarin bely is dat dit met gelowiges goed sal gaan terwyl
ongelowiges teenspoed sal beleef. Dit wat hy in die praktyk beleef het, het
egter nie gerym met die teologie en wat die kerk vir hom vrtel het nie.
In Matteus 16
word die dissipels gewaarsku teen die invloed van die Farisieërs en die Sadduseërs.
Nou is dit so dat ons ‘n negatiewe persepsie van hierdie groep het, maar voor ons
hulle so maklik veroordeel, moet ons darem ook weet wie hulle was.Eerstens was
hulle baie vroom en opregte mense gewees, hulle het ordentlik geleef en vir
hulle was die hoof doel van die lewe om die Wet
en die res van die Ou-Testament te bestudeer en noukeurig daarvolgens te
leef. Hulle het besondere aandag daaraan gegee om seker te maak dat hulle
presies volgens die Woord van God leef en alle godsdienstige bepalings nakom.
Hulle het nie net gereeld na die sinagoge en tempel toe gegaan nie, maar ook
toegesien dat hulle die godsdienstige gebruike elke dag besonder noukeurig na
kom. Hulle was baie godsdienstig en toegewyd, en oor al hulle kennis van die
Ou-Testament kan boekdele geskryf word. Min van ons het naastenby ‘n kennis van
die Bybel soos wat hulle gehad het, en hulle kon die grootste daarvan, indien
nie alles nie uit hulle koppe opsê. Ons moet daarom versigtig wees om hulle
sommer af te skryf of om met hulle die spot te dryf. As ons mooi kyk, sien ons
dalk nie net baie van onsself in hulle nie, maar selfs baie van wat ons as idieaal
sien in hulle.
Bykans
dwarsdeur die openbare optrede van Jesus vind ons dan ook telkens dat van hulle
naby Jesus is. Hulle luister na Sy prediking, hulle sien Sy wonders, en hulle
tree dikwels in gesprek met Hom. Hoe baie keer lees ons nie dat ‘n Farisieër,
of Sadusieër vir Hom vra gevra het nie. Trouens, ‘n groot deel van die
Evangelie van Matteus word gewy aan die antwoorde wat Jesus aan hulle gegee het.
Nogtans waarsku
Jesus Sy dissipels teen die Farisieërs en die Sadusieërs. Ons weet dat die
verskille tussen Jesus en die kerkleiers al groter geword het en dat hulle
uiteindelik direk verantwoordelik was vir Sy gevangeneming, verhoor en
teregstelling...hoe tragies. Dis nie die wêreld, leiers van ander godsdienste
of ongelowiges wat dit aan Jesus doen nie, maar die leiers van die kerk. Die
leiers van die kerk waarin Jesus groot geword het, waarin Hy gepreek het...Sy
eie mense doen dit aan Hom.
Waar het
hierdie skeuring dan gekom? Hoekom het hulle so verskriklik vyandig teen Hom
geword? Wat het skeef geloop? Miskien kan ons ‘n paar dinge identifiseer... Een
van die belangrikstes was seker die wyse waarop Jesus die Ou-Testament geïnterpreteer
het. Hulle het die Ou-Testament letterlik verstaan...presies soos dit daar
staan. Hulle het dan verder gegaan en hulle interpretasies en hulle toepassings
daarvan op hulle tyd verabsoluteer. So het hulle oor die Sabbatsgebod allerlei
bepalings gemaak oor wat met op die Sabbat mag en nie mag doen... en dit het
hulle ook oor al die ander gebooie gedoen. Presies so en so moet jy optree, en
hiervan mag jy nie afwyk nie. Alles is netjies in hokkies geplaas. SO word die
godsdiens formeel... ‘n formele spel. As jy net doen wat vereis word, dan is
alles regso. Hoe noukeuriger jy aan die kerklike voorskrifte voldoen, hoe
vromer is jy. Jou posisie en status in die kerk en gemeenskap hang alles af van
hoe toegewyd jy is in die sin van hoe noukeurig jy die kerklike bepalings en
tradisies nakom. Sorg maar net dat jy op die regte tye bid; jou offers reg
bring; gereeld in die kerk is; doen wat die kerkleiers vra en die kerklike
gebruike en tradisies volg, en dan is jy reg!
Klink dit
nie bekend nie? Al te dikwels beperk mense hulle godsdiens tot hulle uiterlike
betrokkenheid. Nou sê ons nie dat mense nie by die kerklike aktiwiteite
betrokke moet raak nie, glad nie, net maar dat ons godsdiensuitlewing nie beperk
moet word tot Sondae of kerklike bedrywighede nie. Elke dag en op alle terreine
moet ons ons geloof uitleef. Juis ook daar waar niemand anders dit sien
nie...sonder ophef of vertoon.
Nou kom
Jesus en Hy interpreter die Bybel baie anders...Hy gooi niks weg nie, Hy lees
dit nie letterlik nie. Hy lê die klem op die betekenis en boodskap van die Ou-Testament. Hy omskryf
nie wie die naaste is wat ons moet liefhê nie, maar spel eerder uit wat die
geweldige implikasies van die liefde is en wat die liefde alles in hou. Hy lees
die Bybel nuut, hieroor sou die kerleiers Hom nie vergewe het nie....
Die vraag
kom dan: hoe lees ons die Bybel? Lees on dit soos die kerkleiers in die tyd van
Jesus? Daar is baie wat vandag nog die Bybel baie selektief en letterlik lees,
dan word na bepaalde teksverse verwys sonder om ander tekste in ag te neem. Die
woorde word letterlik en presies net so toegepas sonder om die kontek waarin
dit geskryf staan, in ag te neem. Dan word allerlei bepalings daarby gevoeg, en
te min word die Bybel in geheel gelees, van Genesis tot Openbaring. Te min word
daar gevra na die sentrale tema en boodskap van ‘n Bybelboek, en hoe ons dit in
ons tyd moet uitleef. Dit is noodsaaklik dat ons in die voetspore van Jesus sal
volg en soos Hy die Bybel lees: vra na die betekenis en boodskap van die Bybel,
Bybelboek en gedeelte. Wie in die voetspore van Jesus volg, moet erns maak met
die lees, interpretasie, uitleg en uitleef van die boodskap van die Bybel....
Die Farisieërs
en die Saduseërs het gedink hulle is wonderlik. Met hulle selfbeeld was daar
niks verkeerd nie. Of liewers, so het hulle gedink. Maar hulle het gedink dat
hulle beter is as anders mense. Hulle kom mos uit die gelsag van Abraham, hulle
was mos die uitverkore geslag, die volk van God. Alle ander mense en volke was
dan in hulle oë minderwaardig...hoe tragies. Maar dit is iets wat ons nou nog
oral raaksien en waaraan ons ook skuldig maak. Al wil ons dit nie erken nie...dit
is so...
Die vraag
kom dan of ons nie presies leef soos die kerkleiers van daardie tyd nie? Is ons
dan nie in botsing met Jesus nie? Ons moet baie krities na onsself kyk, lees
ons nie die Bybel soos hulle nie? Is ons nie net so onbetrokke soos hulle nie?
Is ons nie net so selfverheffend soos hulle nie?
Wie in die voetspore
van Jesus volg, moet ook na Sy voorbeeld betrokke raak by mense in nood...ons
moet persoonlik betrokke raak....self iets doen en nie indirek betrokke wil
wees nie. Dit in nederigheid en sonder om dit aan die groot klok te wil hang en
daarop te roem. Na die voorbeeld van Jesus moet ons diensbaar wees, al lei dit
tot botsings met ander gelowiges. En as ons teenspoed kry van medegelowiges en
selfs die Kerk, wees dan getgroos in die wete dat Jesus in botsing was met
kerksmens...
Post a Comment