POSTED BY John Wait on 07:21 under ,
Matteus 4:1-11 (1)

(2)Beproewing en versoeking is deel van die lewe. Daar is nie een van ons wat kan sê dat ons nooit beproef of versoek is nie. Ons ken dit mos almal. Op veskillende wyses is ons al beproef en versoek. Die lewe is nou eenmaal nie ‘n gelyk pad nie. Daar is tye wanneer ons voro groot en ernstige versoekings te staan kom. Dis dan dat ons soms vra: “Waarom word ek so versoek? Hoekom kom al die beprewings oor my pad? Hoekom is my pad so swaar?”

Dit is ongelukkig so dat ons soms nie die beproewings weerstaan nie en aan die versoekings toegee. Soms lyk dit asof dit mode is om toe te gee. Dis in elk geval die maklikste. Dan praat ons maar van die gelukkie wat oor ons pad gekom het, of ons verskoon onsself deur te sê dat ons dit maar moes doen om êrens te kom. As ons nie meegedoen het nie, dan sou ons nie die pos of kontrak gekry het nie. Ons redeneer dat dit hoofsaaklik was vir ons sekuriteit en die veiligheid van ons gesinne.

(3)Matteus vertel vir ons dat Jesus ook beproef en versoek is. Wat hier opvallend is, is die plek waar hierdie vertelling in die Evangelie van Matteus voorkom. Matteus skryf oor die versoeking van Jesus nadat hy vertel het van die doop van Jesus wat uitgeloop het op die stem wat uit die hemel gesê het: “Dit is my geliefde Seun. Oor Hom verjeug Ek My” (3:17).

Net na die vertelling oor die versoeking van Jesus, volg die vertellings oor die openbare optredes van Jesus. Hierdie plasing van die versoeking is belangrik. Daarmee word vir ons gesê dat Jesus hierdie toets geslaag  het en so aangetoon het dat Hy waardig is vir die roeping waartoe Hy geroep is. Hy is waardig om Sy goddelik opgelegde taak uit te voer.

Jesus word deur die Gees die woestyn in gelei. Juda word aan die ooste en suidekant begrens deur woestyne. Aan die ooste, tussen die bergland en die Dooie See, lê die Judese woestyn. Dit is ‘n klipwoestyn en onherbergsame landstreek. Dis hier waar Jesus Hom bevind. Die woestyn het nie net ‘n groot rol in die geskiedenis van Israel gespeel nie, maar is ook verskillend gesien. Dit is gesien as die plek van dood en demone. Veral in die vroeër tye is daar geglo dat demone in die woestyn woon en dat hulle alles vernietig en doodmaak. Daarom is dit ook gesien as die plek wat deur God vervloek en gestraf is. So moes Israel vir 40 jaar in die woestyn bly as hulle straf omdat hulle nie geglo het dat die Here hulle veilig na en in die beloofde land sou lei nie.

Daar was ook die siening dat woestyne die plek is waar die Here Sy kinders beproef en hulle geloof in Hom op die proef stel. Dit vind ons onder andere in Deteronomium. Omdat al die antwoorde wat Jesus aan die duiwel gee aanhalings uit Deuteronomium is, kan afgelei word dat hierdie seining hier sterk op die voorgrond staan.

Dan was daar ook die seining dat die woestyn die plek is waar gelowiges hulle afgesonder het om naby God te wees. Weg van die alledaagse en daar waar jy volkome op die genade en beskerming van God aangewese is.

Die duiwel kom na Jesus en versoek Hom deur te sê: “As U die Seun van God is, sê dan dat hierdie klippe brood word” (4:3). Die woord wat hier met “as” weergegee word, kan ook vertaal word met “aangesien”. Miskien is dit doelbewus dubbeslinnig.

Aan die een kant is dit ‘n beroep op Jesus om te bewys dat Hy die Seun van God is. Terselfdertyd sou dit ook kon dui op versoeking: “Aangesien U die Seun van God is, is dit dan mos nie moeilik om ‘n wonder te doen nie. Jesus word versoek. Hy was nou al baie honger. Vir veertig dae het hy nie geëet nie.

Nou moet ons die veertig dae nie as letterlik interpreteer en vra of dit moontlik is dat mens veertig dae sonder kos kan leef nie. Dit herhinner ons mos aan die veertig dae wat dit gereën het in Noag se tyd. Dit kan ook ‘n toespeling wees op die veertig jaar wat die Israeliete in die woestyn rondgeswerf het an die uittog uit Egipte.

Vier is die getal van die mens in die Bybel. Veertig is dan die absoluut volle getal van die mens. Jesus het so lank sonder kos gebly as wat menslik moontlik is.

Hy moes verskriklik honger gewees het. Om dit erger te maak, bevind Hy Hom in die Judese woestyn. Die kalksteen klippe van die woestyn lyk baie soos die brode wat hulle destyds gebak het. So ver as wat die oog kan sien, lê dit wat soos ‘n brood lyk. Dis genoeg om ‘n honger persoon in hierdie woestyn tot raserny te dryf. Ons weet dan ook dat mense wat hier verdwaal het, van hulle kop geraak het en van die klippe begin eet het.

Die duiwel sluit aan by die nood en basiese behoeftes van Jesus. Dit gaan om die basiese menslike behoefte aan kos. Kos is immers noodsaaklik vir oorlewing. Maar dit gaan dieper. Jesus word versoek om ‘n wonder te doen om te voldoen aan Sy basiese fisiese behoefte aan kos.

Ter wille van Homself en Sy oorlewing moet Hy ‘n wonder doen. Dit weier Hy. Net soos Hy later ook nie ‘n wonder sou doen om Homself te red nie. Toe Hy gevange geneem is en Petrus Hom met sy swaard sou beskerm, sê Jesus dat Hy net kon vra en engele by duisende sou Hom te hulp snel. Maar Hy wou nie.

Toe Hy aan die kruis  hang en die mense spot en sê: ander het Hy verlos, Homself kan Hy nie red nie, het Hy niks gedoen om van die kruis aft e kom nie. Hy het nooit ‘n wonder gedoen om te bewys dat Hy die Seun van God is nie. Hy het nooit ‘n wonder gedoen wat Hom tot voordeel sou strek nie. Toe Hy wel wonders gedoen het, was dit tot die heil en redding van ander.

Jesus antwoord die duiwel met ‘n aanhaling uit Deuteronomium 8:3: “’n Mens leef nie net van brood alleen nie, maar van elke woord wat uit die mond van God kom.”

So baie van die versoekings wat ook oor ons pad kom, lê op die vlak van fisiese behoeftes. Die basiese behoefte aan kos en klere en huisvesting. (4)Hoe dikwels swig ons nie voor die versoekings nie. Hoe maklik doen ons nie minder eerlike dinge of selfs oneerlike dinge om ons materiële behoeftes te bevredig of ter wille van finansiële gewin nie. Hoe baie mense het nie al diep geval omdat hulle in die maalkolk van versoekings oor die materiële verstrengel geraak het nie. Hoe baie het nie al geswig voor seksuele versoekings nie.

Die tweede versoeking speel af in Jerusalem, die stad van God. En dan spesifiek by die tempel, die woning van God. Bo-op die toring, waar mens ‘n pragtige uitsig het op die hele stad en vallei, staan Jesus saam met die duiwel. Dis daar waar die duiwel Hom versoek met ‘n aanhaling uit die Bybel, met Psalm 91:11-12. Die duiwel sê dat daar mos geskryf staan dat God jou sal beskerm en dat die engele jou sal dra sodat jy nie eens jou toon sal stamp nie. Daarom sê hy dat Jesus hier van die tempeltoring moet afspring.

Nader as dit kan mens mos nie aan die teenwoordigheid van God kom nie. Die engele is mos nou nader as ooit. Dan sou Jesus op skouspelagtige wyse kon aantoon, ten aanskoue van al die inwoners van die stad en veral ten aanskoue van al die tempelgangers, dat Hy die Geliefde van God is wat deur God self beskerm word. Wys vir die wêreld dat God jou sal beskerm; dit wil sê, as die Bybel betroubaar is en mens God op Sy woord kan neem, is wat die duiwel vir Jesus sê.

Hoor ons wat hier aan die gang is? Die duiwel ken ook die Bybel. Hy gebruik dit self. Hy wil kyk of hy deur die Bybel te gebruik, Jesus kan verlei. Maar Jesus antwoord hom met ‘n aanhaling uit Deuteronomium (6:16): “Jy mag die Here jou God nie op die proef stel nie.”

Die tweede versoeking gaan om die beskerming deur God. Die belofte dat die Here Sy kinders sal beskerm, loop soos ‘n goue draad deur die hele Bybel. Oral vind ons verhale waarin dit waar geword het. Verhale as bevestiging van hierdie herhaalde belofte van God.

Maar nou mag ons nie God beproef en ons lewens in gevaar stel of dinge aanvang sodat God as’t ware moet bewys dat Hy ons sal beskerm nie. Moenie so optree dat jy deur jou optrede God op die proef stel nie. Maar is dit dan nie wat ons van tyd tot tyd doen nie? Ons doen soms dinge om te kyk of God regtig Sy woord sal hou. Is dit nie ook so dat ons voor sodanige versoekings te staan kom nie?

As jy glo, sal God vir jou sorg. As jy glo sal jy mos gelukkig of geseënd of ryk of suksesvol wees. Swig ons nie soms voor hierdie versoekings  nie? Dan bid, of eis ons eintlik dat die Here ons moet beskerm van alle gevare of vir ons rykdom of wat ook al moet gee. Nee, na die voorbeeld van Jesus moet ons optree as sodanige versoekings op ons pad kom.

Die derde versoeking speel af op ‘n hoë berg. Die duiwel wys daar vir Jesus al die koninkryke en sê dat hy alles aan Jesus sal geeas Jesus sou neerval en hom, die duiwel, aanbid. In hierdie versoeking gaan dit om mag. Hoe maklik kon Jesus nie die mag oor al die koninkryke gehad het nie. Maar Hy was nie magsbehep nie. Hy soek nie aardse mag nie. Hy stel nie belang in die mag oor die koninkryke van die aarde nie. Daarom jaag Hy sommer die duiwel weg. Dan haal Hy weereens aan uit Deuteronomium (6:13): “Die Here jou God moet jy aanbid en Hom alleen dien”.

Miskien is dit die tipe versoeking waarvoor ons die maklikste swig: die versoeking om mag. Ons is mos maar magsbehep. Ons wil so graag meer en meer mag hê. Ons wil ons aansien verhoog. Ons wil hoë posisies beklee. Ons wil aansien geniet. Daarvoor is ons bereid om baie te gee. Matteus sê hier dat die prys daarvoor te hoog is. Die aanbidding van die duiwel of geld of status of mag of wat ookal, is te hoë prys.

(5)Jesus is beproef en versoek. As sy kinders en volgelinge moet on sweet dat ons ook versoek en beproef sal word. Jesus het die versoekings weerstaan deur telkens die duiwel uit die Skrif te beantwoord. Deur nie eie belange nie, maar die Woord van God voorop te stel. Daarom was Hy geskik om die werk waarvoor Sy Vader Hom na die aarde gestuur eht, te doen. Ons kom telkens voor soortgelyke versoekings te staan. Versoekings wat te doen het met ons basiese materiële en fisiese beheoftes; met ons behoefte aan beskerming en met ons drang na mag en status en posisies. Die vraag is dan: hoe reageer ons? Gee ons maar toe, of weerstaan ons die versoekings? Is ons geskik om die taak waartoe God ons geroep het, te verrig?
POSTED BY John Wait on 19:22 under , ,
Daniël 9:4-19 bevat een van die aangrypendste gebede in die hele Ou-Testament. Die gebed beklee dan ook die sentrale plek in die boek Daniël. Verder is dit die enigste hoofstuk in die boek waar die Verbondsnaam van die Here gebruik word. In die res van die boek word slegs die woord God gebruik.

Die gebed word voorafgegaan met die verwysing na die feit dat Daniël uit die boekrol van Jeremia gelees het. Hy lees dat Jerusalem sewentig jaar ‘n puinhoop sou wees. Dit wat hy gelees het, het hom diep aangegryp. Dit bring hom op sy knieë.

Hy wend hom tot die Here sy God in gebed en smeking: hy het gevas, rouklere aangetrek en as oor sy kop gegooi. Hy het hom dus deeglik voorberei vir hierdie gebed. Dis nie maar sommer so vinnige gebedjie nie. Die feit dat hy hom in gebed en smeking na God wend, dui daarop dat ons hier ‘n ernstige skuld en smeek gebed gaan vind. Hy trek hom aan soos iemand wat rou na die dood van ‘n geliefde. Dit was dan ook destyds die gebruik om so voor God te buig as jy jou skuld besef en dit bely.

Daniël begin sy gebed deur die grootheid van die Here te bely. Ag, Here, groot en ontsagwekkende God… Daniël spreek die Here op Sy verbondsnaam , Jahweh, aan. Ons weet nie presies wat die vorm van die woord Jahweh is nie, maar wel dat dit van die woordstam hajah afkomstig is wat is beteken.

Die naam dui dan op die Lewende. Die Here is die Lewende. Hy leef! In die Ou-Testament word die verbondsnaam Jahweh telkens in verband met die feit dat God die Lewende, die Handelende, is gebring. Hy leef, en dit het hulle geweet omdat Hy gepraat en gedoen het. In hierdie gebed is dit dan ook die kernbelydenis oor God. Die Here leef! Dit is trouens die sentrale tema wat soos ‘n goue draad dwarsdeur hierdie boek en die hele Bybel loop.

Wat bely Daniël hier verder oor die lewende Here? Hy spreek die Here aan: Here, groot en ontsagwekkende God. Hy is diep onder die indruk van die grootheid van God. Hy staan bo al die mense; bo die konings en magtige wêreldleiers wat almal maar nietig is en voete van klei het; wat soos die gras van die veld vandag daar is en more in die vuur gegooi word. Die grootheid van God is ontsagwekkend. Mens kan nie anders as om klein te voel by die besef van die grootheid van God nie.

Daniël bely verder: U handhaaf U verbond en trou teenoor die wat U liefhet en U gebooie gehoorsaam. Die lewende Here is die Verbondsgod. Hy staan in ‘n verbondsverhouding met die gelowiges.

Wat beteken dit? “n Ouer teorie was dat die verbond afgelei is van die vasaalverdrae. Dit was gesluit wanneer ‘n koning ‘n ander oorwin het en dan het die oorwinnaar ‘n ooreenkoms met die oorwonne koning gesluit en moes die oorwonne koning die pligte wat die oorwinnende koning daar gestel het, nakom.

Nie lank terug nie is dokumente ontdek waarin ‘n koning sy amp aanvaar. Hierin sê die koning wat hy vir sy onderdane gedoen het en sal doen, soos dat hy hulle sal bevry het van een of ander onderukking en sal beskerm. Hy stel ook hierin eise: as hulle sy koningskap aanvaar, moet hulle op ‘n bepaalde manier leef en sy wette gehoorsaam. Dit vertoon besondere paralelle met die verbondsgedagte wat hier en eintlik dwarsdeur die Ou-Testament aangetref word. Dit vorm ook die grondslag van die gebed van Daniël.

Dit is juis omdat die Here die Koning is, wat Sy volk uit Egipte gered het en by Sinai Sy wet en verbondswaardes aan hulle gegee het, dat Daniël hom tot die Here wend. Die Here is sy Koning. Die Een wat in beheer is. Wat bo al die konings en koninkryke staan. Daniël bely dat die Here Sy verbond hanhaaf. Hy bly altyd en onder alle omstandighede getrou. Hy breek nie sy verbond nie.

Die Here is regverdig. Hy is nie ‘n wispelturige despot nie. Nie magsbehep soos die koning nie. Soek nie sy eie voordeel nie en trek nie sommiges voor en tree onregverdig teenoor ander op nie. Hy is die regverdige regter. Maar Hy is ook barmhartig. Hy toon genade en het nie ‘n behae daarin om te straf en te vernietig nie. Sy liefde skyn in alles deur.

Daniël bely verder dat die Here vergewe. Hy hou nie die sonde en die kwaad altyd voor oë en soek nie altyd geleenthede om die mens te straf nie. Hy vergewe, Hy wis die sonde uit. En as Hy vergewe, dan doen Hy dit volkome. Dan dink Hy nie meer daaraan nie. As Hy vergewe, dan vee Hy die sonde uit sodat dit glad nie meer bestaan nie.

Die Here laat Sy woorde in vervulling gaan. Dit sluit beide Sy beloftes en Sy oordeelwoorde in. Sy woord keer nie leeg na Hom toe terug nie. Wat Hy sê, doen Hy. Op Sy woord kan mens peil trek.

Die Here, so bely Daniël verder, is ‘n Redder. Dis Hy wat Sy volk uit Egipte gered het. Toe hulle slawe was wat erg onderdruk was, het die Here hulle nood raakgesien en hulle gered. En daarna het Hy telkens Sy kinders gered uit al die gevare en nood en angs. Hy is die Redder en Verlosser.

So bely Daniël, Maar telkens bely hy ook sy skuld en die skuld van sy mense. Teenoor die Here, die troue verbondsgod, die regverdige, barmhartige, vergewende Redder, staan die sondige mens. In opregtheid, met smart, bely Daniël sy skuld. Hy gebruik baie verskillende woorde om sy skuld en sonde en die van sy mede volks- en geloofsgenote, uit te druk.

Ons het gesondig, ons het oortree, ons het verkeerde dinge gedoen, ons was opstandig en het nie gelewe volgens U gebooie en bepalings nie. Ons het nie geluister na u dienaars, die profete nie. Dit alles lees ons in verse 5en 6. Geen wonder dat hy dan in die volgende vers tot die gevolgtrekking kom: Dit is onsself wat hierdie ellende oor ons gebring het. Here, hierdie ellende het oor ons, oor ons konings, oor ons leiers en oor ons familiehoofde gekom omdat ons teen U gesondig het.

Bietjie later sê hy dat daar nog nooit op aarde so ‘n groot ellende was soos hierdie ellende wat hulle deur hulle sonde oor hulleself gebring het nie.

Later herhaal hy weer. Ons was opstandig teen U. Ons was nie gehoorsaam nie. Ons het nie volgens U wil geleef nie. Ons het afvallig geword. Ons het nie geluister nie. Ons het U wil oortree. Daar is by hom geen twyfel nie. Die skuld lê vierkantig op hulle eie skouers. Niemand en niks anders is verantwoordelik vir die ellende nie. Hier word niemand anders blameer nie. Die skuld word bely. Sonder omdraai van doekies. Sonder om dit met ‘n suikerlagie te bedek.

Teenoor die lewende Here staan die sondige mens. Teenoor die getroue God, die ontroue mens. Teenoor die barmhartige Here, die afvallige mens. Teenoor die regverdige  God, die onreg van die mens. Teenoor die vergewende Here die opstandige mens. Teenoor die Here wat Sy woorde in vervulling laat gaan staan die onbetroubare mens wat nie luister en leef na die wil van God nie.

Teenoor die Here staan ons. En dit is sonde. Want Hy is die Verbondsgod wat Sy verbondsvolk gemaak het en wil dat ons na Sy beeld as Sy skaduwee moet leef. In verbondenheid aan Hom en nie teenoor Hom nie. Met Hom en nie teen Hom nie. Op Hom gerig.

Wanneer Daniël so sy skuld bely en sy eie nietigheid en sondigheid stel teenoor die grootheid en heerlikheid van die Here, kan Hy nie anders as om sy gebed af te sluit met ‘n aangrypende pleidooi nie.

Ter wille van U self, hoor tog my gebed en smeking, en verskyn tog tot redding van U verwoeste heilgdom. Luister tog, my God! Sien tog ons verlatenheid raak, en die van die stad waaroor U Naam uitgeroep is. Ons pleit by U om ontferming, nie omdat ons regverdig is nie, maar op grond van U groot barmhartigheid. Hoor, Here! Vergewe, Here! Gee tog ag op ons en tree op! Ter wille van Uself, moenie talm nie, my God.

Hierdie wonderlike gebed is nie net die sentrale pun tin die boek van Daniël nie. Dit wil nie net vir ons beskryf wat iemand baie lank gelede in ‘n tyd van nood gedoen en hoe hy gebid het nie. Dit wil ons oproep om soos Daniël op te tree in tye van nood.