28 September 2014 Patensie
Romeine 5:1-11
|
God se vooraf-genade Dalk het julle ook al die baie bekende roman van Victor Hugo, Les Miserables gelees. In hierdie roman word die aangrypende verhaal van 'n Franse jongman vertel wat negentien jaar gevangenisstraf opgelê is omdat hy 'n stukkie brood gesteel het. In die tronk het hy egter 'n geharde misdadiger begin word. Niemand kon hom in 'n vuisgeveg klop nie en niemand kon later sy wil breek nie.
Uiteindelik
is hy vrygelaat, maar omdat misdadigers in daardie tyd identiteitskaarte moes
dra, kon hy nêrens in 'n herberg plek kry om te bly nie. Vir dae het hy deur
die strate van dorpie tot dorpie gedwaal, en probeer om teen die wind en weer
te skuil. Totdat 'n biskop van een van die dorpies hom oor die man ontferm
het.
Daardie
nag het die man stil in die bed gelê en wag tot die biskop slaap, begin
rondkrap in die huis en aangrensende kerkgebou, totdat hy op die kosbare
silwerware van die familie en gemeente afgekom het. Hy het homself baie
vinnig daarmee uit die voete gemaak.
Die
volgende oggend was daar drie polisiemanne voor die deur van die biskop, met
die man by hulle in boeie. Hulle het hom betrap waar hy besig was om te vlug
met die kosbare silwerware, en hulle wou net bevestig dat dit regtig gesteel
was. Dan sou hulle die man die res van sy lewe in kettings kon sit.
Die
biskop se reaksie het egter almal uit die veld geslaan. `So is hier is jy',
het hy gesê. `Ek is so bly om jou te sien. Jy het die kandelare vergeet wat
ek ook vir jou gegee het, daardie wat sekerlik meer as 200 frank stuk werd
is. Het jy vergeet om dit saam te neem?' `Hierdie man is nie 'n dief nie',
het die biskop vir die polisiemanne gesê. `Hierdie silwerware was 'n geskenk
van my aan hom'.
Toe die
polisie weg was, het die biskop die kandelare aan sy gas gegee, wat
sprakeloos en bewend voor hom gestaan het. `En moenie vergeet nie', het die
biskop vir hom gesê, `dat jy my belowe het dat jy die geld wat jy sal kry as
jy alles verkoop sal gebruik om van jouself 'n eerlike mens te maak nie'.
Hierdie,
is seker een van die klassieke verhale wat handel oor onverdiende genade, van
vrye guns alleen. Want hier word 'n opperste skelm vrygespreek, meer nog,
word 'n skelm met rykdom oorlaai, sonder 'n greintjie verdienste van sy kant
af. Trouens, wat hy ontvang gaan lynreg in teenoor wat sy eintlik verdienste
moes wees, om gestraf te word, en bo alles, wat hy kry, kry hy nog voordat
daar enige sprankie van berou of belydenis by hom teenwoordig is.
Dieselfde
verhaal van onverdiende genade, hoor ons ook in Romeine 5, net meer
asemrowender, want hier hoor ons van 'n baie groter skuld en 'n baie groter
vryspraak. Dit staan opgeteken in verse wat al dikwels in die verlede die oer
evangelie, die evangelie in 'n neutedop, genoem is: Toe ons nog magteloos
was, het Christus immer reeds op die bestemde tyd vir goddeloses gesterwe… .
Maar God bewys sy liefde vir ons juis hierin dat Christus vir ons gesterf het
toe ons nog sondaars was (Romeine 5:6 en 8).
Hierdie,
is wat ons die vooraf-genade van God kan noem. 'n Genade wat my geloof en
ongeloof vooraf gaan, wat my gebede en biddeloosheid voorafgaan, my vroomheid
en onheiligheid, my berou en my gebrek aan berou.
Wat, is
'n mens se lewe? Dit is 'n stukkie tyd wat jou tussen jou geboorte en
sterfdatum gegun word. Tussen hierdie twee datums, 'n mens se geboorte - en
sterfdatum, beleef ons soet en suur, vreugde en verdriet, hartseer en hoop.
En, deur God se genade, mag ons lewenspad, iewers op hierdie tydslyn tussen
geboorte en dood, met die genade van God in Jesus Christus kruis. Waar ons,
uit genade, 'n besluit vir Jesus Christus neem, en, omdat ons dan `in'-
Christus is, God se kinders genoem kan word.
Ons sou
egter, 'n fatale fout maak as ons sou dink dat ons verhouding met God, ons
verlossing, eers in hierdie beslissingsmoment gebore is, ook, dat dit geheel
en al afhanklik is van ons besluit. `Julle het My nie uitgekies nie, maar
Ek het julle uitgekies' het Jesus eenmaal aan sy dissipels gesê (Joh
15:16). Ons verlossing, word nie gebore uit die keuse wat ons maak nie, maar
word gebore in God se beslissing, is geheel en afhanklik van God se besluit,
van sy vooraf-genade toe ons nog sondaars/goddeloses was, toe ons nog
magteloos was.
Efesiërs
1:4-5 beskryf dit so: God het, nog voordat die wêreld geskep is, ons in Jesus
Christus uitverkies. In sy liefde het Hy ons toe al bestem om in Christus sy
kinders te wees. Dit het Hy hom voorgeneem nog voordat ons gebore is, nog
voordat die wêreld geskep is, nog voordat ons bestaan het. Met ander woorde,
God het vir jou en my al gesien nog
voor ons gebore was, nog voordat ons aanmekaargeweef is diep in die
moederskoot. Of, soos Psalm 139:15-16 lees: al my lewensdae was in sy boek
opgeskrywe nog voordat ek gebore was.
Dit, is
die evangelie in 'n neutedop. 'n Evangelie van genade, 'n evangelie van
vooraf-genade. Presies soos ons in Lied 190 vers 2 sing:
Voordat ek kon kies, kon vra, het u Seun my vloek gedra. Ek kon vind, U het my gekry voor ek nog my skuld bely.
Die
evangelie in 'n neutedop. God kies uit. En goddank, wanneer God uitkies, is
Hy nie kieskeurig nie. Hy kies ons almal, nog voordat ons gebore is, nog
voordat ons ons sonde kan bely, nog voordat ons vir Hom enige keuse gemaak
het. Ja, voordat ons Hom ken, stort Hy die genade in ons in, skenk Hy ons die
geloof, gryp Hy ons, neem Hy so besit van ons, dat ons nie anders kan as om
te sê `Ek glo!' nie. Dit, is God se vooraf-genade.
Juis
hierom,kan ons nie anders as om klein kindertjies te doop nie. Want ons doop
kindertjies nie op grond van hulle geregtigheid, op grond van hulle
geloofsbelydenis of hulle prestasies in die geloof nie. Ons doop hulle nie
ook omdat hulle min sonde het nie, dat hulle nog so onskuldig is nie.
Nee.
Ons doop hulle op grond van God se vooraf genade. Nie dat die babatjie iets
van die genade verstaan nie. Maar juis daarom is babatjies sulke ideale
ontvangers van die genade. Soos die Woord ook sê: wie die koninkryk nie soos
'n kindjie ontvang nie, sal daar nooit ingaan nie.
Die
doop, wil daarom ook sê: jy kan nie gered word op grond van jou versameling
of versamelinkie goeie werke tot op datum nie, jou stand op die punteskaal
van vroomheid tel by God geen punte nie. Al wat tel is God se barmhartigheid,
sy barmhartigheid wat in die vorm van vooraf genade, die genade wat daar vir
jou en my was voordat ek en jy nog was.
Dit bly
seker, een van die grootste raaisels, nee, tragedies, dat die mens hom maar
altyd weer en weer teen hierdie genade van God verset. Want ons natuurlike
neiging is om maar altyd weer die redding in onsself te soek. Die oersonde,
het iemand op 'n keer gesê, bly maar eintlik niks anders as 'n baie verfynde
stuk hoogmoed nie. Dit maak ons meesters van verskuiwing: dit wat God beskik,
verander ons in wat ons sogenaamd besit, dit wat God besluit, word dit wat
ons bereik, dit wat God aan ons as vrye gawe gee, word gawe mense met
vermoëns, dit wat vooraf-genade van God is, word verwerfde genade van mense.
Iemand,
wat werklik verstaan wat dit beteken
om genade te ontvang, kan nooit selfvoldaan oor homself wees nie. Soos die man
van wie ons in die begin gepraat het. Sou hy met die silwerware in die een
hand en die kandelare in die ander kon gaan staan en sê: kyk watter pragtige
silwerware het ek bekom? Nooit nie. Hy het dit dan gesteel. Wat hy wel sou
kon sê, is niks anders as om sonde te bely nie: wel, ek het die ou man lekker
uitgevang. Ek wonder wat ek nog daar kan gaan steel. Maar interessant: dit
gebeur nie.
Die
verhaal vertel ons dat hierdie man, na hierdie gebeure, soos 'n handomkeer
verander het. Hy het die kandelare as kleinood behou as 'n kosbare
herinnering van wat dit beteken om in die teenwoordigheid van naakte genade
te kom, en die res van sy lewe het hy daaraan gewy om ander in nood te help.
Hoekom?
Want God se vooraf-genade, maak 'n mens se hande leeg. Dit is soos ons sing:
leeg, net met my sondelas, hou ek aan u verdienste vas. Dit maak ons hande
leeg, want ons besef ons kan niks aan God bied nie. Maar, dit maak ook ons
hande vol, dit maak dit vol gawes uit God se hand, gawes soos vergifnis,
genade, geduld. Gawes wat ons hande so vol maak dat ons nie anders kan as om
dit te gaan uitdeel nie.
Want as
dit nie is wat met ons gebeur nou dat ons God ken nie, was God se
vooraf-genade in ons geval tevergeefs.
|
21 September 2014
Patensie
Steur jou nie aan
bangmaakstories nie!
Nehemia 6:1-14
Geen heropbouprojek was nog ooit sonder teenstand nie. Daar
was helaas nog altyd mense wat ander se goeie werk in die wiele probeer ry.
Bangmaakpraatjies, skinderstories en verspreiding van vals gerugte was nog
altyd van die mees algemene maniere waarop mense die goeie werk van ander
onmoontlik of ongedaan wil maak. Baie keer het diegene wat ander wil afkraak en
hulle werk wil stopsit, bybedoelings of geheime agendas. Soms gaan mense so ver
om ander om te koop om hulle vuil werk te doen om mense wat met hart en siel
hulle aan opheffingswerk wy, sover te kry om die goeie werk te staak. As
godsdiens dan nog as rookskerm gebruik word om die doel te bereik, word die
pogings nog meer verwerplik.
Dit is waaroor dit ook in hierdie gedeelte gegaan het.
Sanballat en Tobija het gehoor dat die mure van Jerusalem klaar gebou was en
dat dit nêrens meer vervalle was nie. Die enigste deel van die heropbouprojek
wat nog nie voltooi was nie, was die poortdeure wat nog nie gehang was nie. Dit
was die belangrikste deel van die projek, en sonder poortdeure kon enigeen nog
die stad ingaan en kon ‘n aanval van ‘n vyndelike mag nouliksafgeweer word. Dis
soos om ‘n hoë muur om jou erf te bou sonder ‘n hek.
Sanballat en sy handlanger het besef dat dit hulle laaste
kans was om die stad weerloos te maak en eintlik al die werk wat tot nou toe
gedoen is, ongedaan te maak. Al die vroeëe pogins om die werk te stop, het
misluk.
Sanballat en Tobija stuur nou ‘n boodskap na Nehemia en vra
of hulle nie in Kefirim in die Onolaagte bymekaar kan kom nie. Hulle wou dus
buite die stad op ‘n neutral plek bymekaar kom. Nehemia sou sy werk moes laat
staan om die reis daarheen te onderneem. Hy besef dat die doel van die
byeenkoms was om hom by te kom, en hy sien deur die planne. Dis nie ‘n
vriendskapssamekoms nie.
Hy laat hulle dan weet
dat hy besig is met ‘n groot werk en dat hy nie kan kom nie. Hoekom sou die
werk moes stilstaan sodat hy na hulle kon gaan?
Sanballat’hulle het net aan en aan gehou. Hulle kry nie end
om hom te oorval met versoek na versoek nie. Nie minder as vier keer stuur hulle
dieselfde boodskap, en elke keer kry hulle dieselfde antwoord. Nehemia is
besig...hy is volkome toegewy aan sy werk. Hy kan nie kom nie en stel nie
belang in die ontmoeting nie.
Is dit nie waarmee ons soms te doen kry nie? Mense kan so
knaend aanhou om jou te pla, aanhou om klippe in jou pad te gooi, aanhou en
aanhou om jou daartoe te kry dat jy jou werk los of verwaarloos of sommer
handdoek ingooi. Mense vind fout en kritiseer en doen alles in hulle vermoë om
jou goeie pogings ongedaan te maak. Die Bybel sê hier baie duidelik: moet jou
nie steur aan hierdie aanhoudende praatjies nie. Hou aan met werk! Doen wat jy
moet. Gaan aan met die koninkrykswerk wat jy doen!
Maar nog gee Sanballat-hulle nie op nie. Hulle verander
egter nou net van tegniek. Die vyfde keer stuur hulle ‘n amptenaar met
dieselfde boodskap, maar ook met ‘n onverseëlde brief, en in die brief word
beweer dat ‘n gerug in die omloop is dat Nehemia ‘n opstand beplan en dat
hyself koning wil word. Daarvoor sou hy blykbaar reeds voorbereidings getref
het deur profete aan te stel wat hom as koning sou salf. Die feit dat die brief
nie verseël was nie, dui daarop dat hulle wou hê dat dit deur baie gelees moes
word en dat die gerug waarvan hulle praat so kon versprei. Hulle versin self
die gerug en versprei dit dan ook self. Op die manier wou hulle Nehemia afpers
en dwing om homself te kom verdedig.
Nehemia antwoord in geen onduidelike taal nie: “Niks van wat
jy sê, is waar nie. Jy suig dit uit jou duim” (Neh. 6:8). Uit dit wat ons
alreeds in die vorige hoofstukke gelees het, blyk dit dat die aantygings teen
Nehemia aan die belaglike gegrens het. Hy het selfs al die jare sonder salaris gewerk.
Nooit het hy homself op die voorgrond gedwing nie. Trouens, hy was altyd
besonder beskeie oor sy werk en sy rol in die gemeenskap. Weer sien hy deur
hulle planne. Hulle wil dat die werk tot
stilstand moet kom.
Hoe belaglik kan skinderstories nie wees nie. Ons ken die
spreekwoord wat lui dat waar daar ‘n rokie trek, daar ‘n vuurtjie is. En dan
gebruik ons dit as verskoning om ons ore uit te leen vir skinderstories.
Skindderstories is uit die duimgesuigde stories, en dis van alle waarheid
ontbloot. Tog is dit so dat meer mense se lewens al verwoes is daardeur as deur
gewere. Die ergste van alles is dat dit baie keer nie die Sanballats, die
vyande van die kerk, is wat hulle hieraan skuldig maak nie, maar kerkmense. So
word pogings aangewend om die goeie werk wat ander doen tot stilstand te bring.
Hoe baie goeie projekte is nie al gestaak nie omdat mense beskinder is en hulle
dan maar die handdoek ingooi.
Nehemia stel hier weer die voorbeeld. Steur jou nie aan
bangmaakpraatjies nie. Leen jou ore nie uit vir skinderstories nie. Gaan aan met
jou werk. Doen wat jy moet om jou gemeenskap weer op te bou. Sit skouer aan die
wiel en bly betrokke by die heropbou van die mure, die norme van ons
gemeenskap. Werk onverpoosd om alles in jou vermoë te doen om veral in jou
gemeenskap aan te spreek. Wees betrokke by misdaadbekamping,
gevangenebedienning, opheffingsprogramme, jeugprogramme, voorkoming van drank
en dwelmisbruik, voorkoming van vigs en so aan. Bou die mure van Jerusalem en
moet jou nie laat afsit deur ongegronde praatjies nie.
Nog gooi Sanballat nie tou op nie. Hierdie keer koop hy
Semaja om om Nehemia in ‘n lokval te lei. Ja omkopery is ‘n euwel wat byna so
oud is soos die mensdom is. Semaja sluit
homself in sy huis toe. Hy is ‘n regte lafaard. Geen wonder dat hy die ideale
omkoopteiken was nie. Mense wat omgekoop word, het mos gewoonlik maar een of
ander ernstige swakheid in hulle persoonlikheid. Wat Semaja se optrede selfs
meer laakbaar maak, is dat hy nog ewe
vroom vir Nehemia sê: “Kom ons ontmoet mekaar in die huis van God, binne in die
tempel, en laat ons dan die deure van die tempel sluit, want daar kom mense om
jou dood te maak, hulle kom vannag om jou dood te maak (Neh. 6:10).
Dis laakbaar want hy wil nog die tempel gebruik as plek waar
Nehemia om die lewe gebring sou word. Nog meer laakbaar is die feit dat hy hier
as profeet voorgehou word! Sy woorde word in die vorm van ‘n gedig aangebied,
een van die kenmerke van profetiese uitsprake van daardie tyd. So onder die skyn
van godsdiens word gepoog om Nehemia te laat afsien van die werk waartoe die
Here hom geroep het! In sy slotgebed verwys Nehemia dan ook na Noadja en die
ander profete wat hom wou bangmaak.
Mens kan nog verstaan dat Sanballat en sy handlangers
Nehemia wou laat afsien van die heropbouprojek, maar dat daar profete was wat
dit ook gedoen het, is onderstaanbaar. Hoe kan kerkleiers tog so dom wees. Hoe
verskriklik is dit as die kerk en kerkleiers en kerksmense onder die dekmantel
van godsdiens eie belange wil bevorder en eie gesag en mag en eer nastreef.
Omkoopgeskenke aanvaar, ampsdraers navolg en die regering gedienstig
napraat...dan verloor die profete hulle profetiese taak. Hoe tragies dat dit vandag
nog voorkom.
Onverskrokke antwoord Nehemia dat hy nie sal vlug of
wegkruip nie. Hy het geweet dat dit wat Semaja gesê het nie die waarheid is nie
en dat ook hy ‘n verskuilde agenda gehad het. Dis asof Nehemia nie eers genoeg
tyd gehad het om Semaja se valsheid uit te wys en met hom in gesprek te tree
hieroor nie. Hy sê sommer net baie kort en duidelik dat hy dit nie sal doen
nie. Dit help nie om met mense wat godsdiens as dekmantel gebruik te redeneer
nie. Moet jou nie deur hulle laat afsit nie. Gaan aan met jou werk...
Die Woord van die Here leer ons in Nehemia 6:1-14 dat
gelowiges teenstand kan verwag. Dit nie net eenmaal nie, maar herhaaldelik. Die
teenstand kan verskillende vorme aaneem. Dit kan ons seermaak en bangmaak. Elke
gelowige word opgeroep om te volhard in die roeping waartoe die Here jou geroep
het. Elke gelowige moet betrokke wees by die heropbou van die mure, by die
heropbou van ons gemeenskap. Dit kan op so baie maniere en terreine gedoen
word. Elke gelowige sal weet wat sy of haar roeping in die verband is en waar
die Here ons talente wil inspan om te bou en nie net aan die heropbou van ons
gemeenskap nie, maar daardeur juis aan die heropbou van die koninkryk van God!
Elke gelowige word dan vanoggend opgeroep om volhardend aan
te hou werk. Moenie ophou nie, al is die teenstand ook hoe groot. Hou aan werk
met die bede van Nehemia 6:9 voortdurend op die lippe: “Sterk tog my hande, o
God!”